Meteen naar de inhoud

Geschiedenis-podcasts op L1

Op L1 Radio verzorg ik regelmatig korte items over geschiedenis in het programma ‘Route Regio’. De langere versies zijn staan als podcast op de website van L1. De items zijn ook te beluisteren via Spotify/iTunes als je zoekt op ‘L1Radio Doc’. Voor de volledigheid hier nog eens de link: https://l1.nl/hugo-luijten

Tot medio 2020 heb ik telkens een korte introductie geschreven:

Maandag 18 mei 2020: Midden in het schooljaar waren de scholen bijna acht weken helemaal gesloten. Examens werden afgeschaft en het lesprogramma lag zo goed als stil, op moedige pogingen in het digitaal lesgeven na. Lagen de scholen eerder in de geschiedenis al eens zo lang stil? En hoe ontwikkelde zich het onderwijs eigenlijk? Hier mijn bijdrage.

Donderdag 31 maart 2020: Pandemieën, ofwel wereldwijde epidemieën, komen vaker voor in de geschiedenis. 100 jaar geleden zuchtte de wereld onder de Spaanse griep. Die ziekte, verspreid door Amerikaanse militairen die vochten in de Eerste Wereldoorlog, eiste uiteindelijk tussen de 20 en 100 miljoen dodelijke slachtoffers. Is de maatschappelijke impact die de Spaanse griep een eeuw geleden had, te vergelijken met die van het coronavirus nu. Hij vond verschillen, daar hoor je morgen meer over, maar zeker ook overeenkomsten. In vier delen maar liefst!

Maandag 24 februari 2020: Vastelaovesmaondig, dus een kloeke bijdrage over carnaval. In een ‘long listen’ duik ik samen met Ruud Kleinen en Tom Doesborg in de mooie ontstaansgeschiedenis van namen van carnavalsverenigingen in Limburg (in het Limburgs):

17 januari 2020: 75 jaar geleden was een groot deel van Limburg al bevrijd. Maar hoe ging het in die tijd daarna? Wat met collaborateurs? Hoe overleefden mensen in de frontlinie? Hoe kwamen mensen aan eerste levensbehoeften? Luister hier naar de antwoorden op die vragen.

31 december 2019: zijn er verschillen tussen Limburg en de rest van Nederland op oudjaars dag en/of avond? Hieronder leer je er alles over. Klik hier voor het tv-interview.

23 december 2019: een heus kerstcollege. Met een knipoog natuurlijk, dat dan weer wel.

Vrijdag 13 december 2019: is het een ongeluksdag en zo ja, waar komt dat dan vandaan? Een radio-interview over het verschijnsel ‘vrijdag de 13e’. Hier ook op tv te bekijken.

Kort interview over de Belgische koningsdag op 15 november 2019 en de verschillen met Nederland. ‘Belgen hangen niet eens de vlag uit.’ 

1 november 2019: weinig gebak dat zo aan een bepaalde provincie doet denken dan de Limburgse vlaai. Maar is de ronde koek wel zo Limburgs? En wat is het nu? Vla of Vlaai?

Interview op 20 oktober 2019 in het L1-radioprogramma ‘De Stemming’, over het wel en wee in de Belgische politiek.

Om het interview te horen, klik op de balk onder de afbeelding:

5 oktober 2019: In welke 19e-eeuwse reisgids werd een klein Limburgs boerendorp bejubeld en Maastricht verguisd en genegeerd? Ontdek het in de geschiedenis van het toerisme in Limburg.

14 augustus 2019: je verwacht het niet direct, maar Roze Zaterdag werd geboren in Limburg. De bijzondere historie van lhbt in deze provincie.

10 juni 2019: Limburg is een echte kermisprovincie, elk dorp heeft er een eigen kermis. Vroeger gingen kermissen echter ook gepaard met knokpartijen en drinkgelagen. Een duikje in de woelige geschiedenis van deze traditionele volksfeesten.

24 april 2019: Onlangs stortte een deel van de Maastrichtse stadsmuur in, ter hoogte van ‘de vijf koppen’.  Waar komt die curieuze naam vandaan?

21 maart 2019: In het Limburgs Museum in Venlo werd deze week een heel bijzondere tentoonstelling geopend: een 2000-jaar oude muntschat van de Eburonen. Door de vondst ervan, staat vast dat Julius Caesar genocide pleegde op de stam.

12 februari 2019 (in het Limburgs): Carnaval is een levende traditie, en dat betekent automatisch dat er regelmatig dingen veranderen. Een van die jongere fenomenen is het verschijnsel ‘zate hermenie’ ‘sjpas- of joekskepel’. Dat is een typische carnavalsontwikkeling die vrijwel alleen maar in Limburg bekend is. Hoe is dat verlopen?

29 januari 2019 (in het Limburgs): Prins carnaval is al bijna 200 jaar een begrip. Maar heette de voorganger der gekken altijd ‘prins’? En trouwens: waarom geen ‘koning carnaval’?

15 januari 2019 (in het Limburgs): Carnaval is een heel oud feest, dat ondenkbaar is zonder de bijbehorende muziek. Maar wat was de klank van carnaval in vroeger dagen?

27 december 2018: De postzegel verjaart vandaag, het kleine rechthoekje werd 167 jaar geleden in Nederland geïntroduceerd. Hoe ging dat in zijn werk en vooral: hoe verstuurde men voor die tijd poststukken? Beluister het als podcast in deze interessante bijdrage voor L1-radio.

12 december 2018: Bondskanselier Angela Merkel kondigde op 7 december haar afscheid uit de Duitse politiek aan en dus begint het gespeculeer bij onze buren over de opvolging.
De band tussen Limburg en Duitsland is innig, wat alleen al te horen is aan het dialect dat we spreken met woorden als ‘ich’ en ‘ich’. Een historische, culturele en taalkundige analyse van de innige band tussen Duitsland en de provincie Limburg in minder dan tien minuten!

7 december 2018: Onlangs werden in Maaseik tunnels ontdekt, die volgens documentairemaker Rocky Grispen intensief gebruikt zijn door de bokkenrijders, de mythische roversbende die in de 18e eeuw onze streken onveilig zou hebben gemaakt. L1-huishistoricus Hugo Luijten werpt zijn geschiedkundig licht op de zaak.

15 november 2018: Op 11/11 werd herdacht dat de eerste wereldoorlog 100 jaar daarvoor eindigde. Maar wat gebeurde er in de periode meteen na die oorlog? 
Hoe kwam het leven weer op gang? En welke curieuze rol speelde de provincie Limburg in het einde van de oorlog?

11 november 2018 (in het Limburgs): Als fervent carnavalsvierder en historicus heb ik op 11e november een dubbel gevoel. Als historicus sta ik graag stil bij het einde van de Eerste Wereldoorlog, maar het ‘vijfde seizoen’ begint ook weer. In de radiostudio van L1 probeert ik samen met radiomaker en carnavalskenner Tom Doesborg beide werelden te combineren.

18 oktober 2018: deze maand dreigt er een tekort aan ‘de pil’. Is anticonceptie werkelijk al zo oud als de mensheid? En welke methoden paste men vroeger toe?

5 oktober 2018: In de VS kent men een zogenaamde ‘designated survivor’. Als de hele politieke elite verzameld is (bijvoorbeeld bij een inauguratie of de State of the Union), zit deze persoon apart. Om het land te kunnen regeren als er een bom mocht vallen. Stemmen gaan op om dit ook in Nederland te doen. Hoe zit het met de geschiedenis van de opvolging?

20 september 2018:  In 1944 was in deze week de bevrijding van Zuid-Limburg in volle gang. Huishistoricus Hugo Luijten vertelt over het einde van de oorlog en de ontberingen die daar voor de burgers bij hoorden.

6 september 2018: Hoe spannend was het leven zonder mobiele telefonie? Wat moest je doen met pech langs de weg, voor er zelfs maar praatpalen bestonden? En waren we beleefder toen ‘analoog’ nog spitstechnologie was?

24 augustus 2018: Bij Eijsden zijn door de droogte en laag water de contouren van een oud Spaans fort aan de Maas weer zichtbaar. Wat is dat voor een verschijnsel en hoe zit het met verdwenen vestingen in Limburg?

9 augustus 2018: De Napoleonsweg of -baan is één van die oudste verkeersaders van Limburg. Wanneer werd die weg eigenlijk aangelegd? Heeft Napoleon er echt iets mee te maken? En klopt het dat de weg een tracé volgt van zo’n 2000 jaar oud? Huishistoricus Hugo Luijten legt uit.  

26 juli 2018: al is deze verkoeling maar virtueel, toch een frisse duik in de geschiedenis. Over zwemmen, zwembaden en wat dies meer zij. Mijn bijdrage voor L1 van deze week over zwemmen in Limburg.

12 juli 2018: Nederland deed niet eens mee, maar inmiddels moesten de Belgische Rode Duivels ook buigen op het WK. Heeft de ploeg van Martinez invloed op het nationale gevoel in België? En waarom supporteren Nederlanders wél voor Belgen, en is dat zelden andersom het geval? Hier een analyse van de huishistoricus van L1-radio over het hernieuwde zelfbewustzijn van de Belgen.

28 juni 2018: Wil je in korte tijd (bijna) alles weten over de geschiedenis van het Oud Limburgs Schuttersfeest (aanstaande zondag in Raam/Ophoven/Kinrooi)? Waarom de vierkante blokjes ‘bolletjes’ genoemd worden bijvoorbeeld. Of welke schutterij het OLS beter niet kan winnen? Luister dan naar mijn bijdrage van deze week voor @L1-radio.

21 juni 2018: De eigenaar van kasteel Reijmersbeek, Wim Gerrickens, zwaait met oude akten uit 1809 (!) die de aanleg van een rotonde bij de A67 moeten tegenhouden. Werkt dat? Zo ja: hoe kan dat? Zo nee: waarom niet? Uw huishistoricus van L1-radio zocht het helemaal uit.

7 juni 2018: Karl Marx zou dit jaar 200 kaarsjes uitblazen. De grondlegger van het socialisme had echter ook een band met Nederland, meer bepaald met Zaltbommel en Maastricht. Wat bracht hem hier? Luister naar mijn bijdrage voor L1-radio.

24 mei 2018: Wat is Pinksteren eigenlijk, en waarom zijn er rond die tijd zoveel feesten en evenementen? Mijn bijdrage deze week voor L1-radio.

17 mei 2018: Stormen verwoesten kassen, tienduizenden kuikens verbranden, om nog maar te zwijgen over kistkalveren en plofkippen. De keerzijde van de schaalvergroting in de landbouw. Maar wat is daar de geschiedenis van? Mijn bijdrage deze week voor L1-radio:

5 mei 2018: Bevrijdingsdag! Een extra lange special over ‘tolerantie’ door de jaren heen.

26 april 2018: Over twee dagen is het weer zo ver: de jaarlijkse lintjesregen. Maar wat heeft Napoleon daarmee te maken? Mijn bijdrage deze week gaat over de geschiedenis van de onderscheidingen.

12 april 2018: op 14 april is het op de kop af 132 jaar geleden: de (waarschijnlijk) eerste werkstaking in Nederland, bij de Sphinx-fabrieken in Maastricht. Leer er hier alles over!

29 maart 2018: de klok is net verzet. Maar hoe lang doen we dat al? En hoe zit het met die tijdzones? En altijd zomertijd, is dat wat? Beluister het hier.

15 maart 2018: volgende week zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Hoe verliep dat in Limburg in vroeger tijden? Voor L1-radio dook ik erin en in deze bijdrage schets ik een beeld van schandalen rond schout en schepenen, via de bijna-almacht van de RKSP – waarbij pastoors jarenlang fulmineerden tegen de baarlijke duivels van links – naar de bijzondere positie van lokale partijen in onze provincie.

2 maart 2018: het vriest dat het kraakt en er staat ook nog eens een snijdend koude wind. In deze bijdrage zet ik het winterweer in historisch perspectief. Vroeger was het vaak nog veel kouder, en dat had grote maatschappelijke gevolgen.

8 februari 2018: wat is het oudste carnavalsliedje van Limburg? Lange tijd was dat ‘Den Optocht’ uit Heel (1897). Maar door nieuwe ontdekkingen zijn er kapers op de kust! Na een oproep aan luisteraars, kon ik een top-4 van oudste carnavalsliedjes van Limburg samenstellen. Een mooi overzicht, zowel in tekst als live (met muziekfragmenten).

1 februari 2018: hoe zit het met de geschiedenis van carnavalsmuziek?

18 januari 2018: Over enge ziektes deze keer: eindelijk weten we welke plaag de Azteken uitroeide en waardoor de pest werd veroorzaakt. Ook in Limburg.

4 januari 2018: Lange tijd was Driekoningen een groot volksfeest. Hoe staat het tegenwoordig met die traditie, en waar komt toch die boon vandaan?

28 december 2017: De laatste jaren is de vuurwerkdiscussie vaste prik rond oudjaar. Wat zijn de tradities eigenlijk en hoe lang steken particulieren vuurwerk af met de jaarwisseling?

26 december 2017: Voor veel mensen is kerstmis onverbrekelijk verbonden met zwijmelen bij Sissi-films met Romy Schneider in de hoofdrol. Leek de filmfiguur op de échte Sisi?

7 december 2017: Maastricht dankt zijn internationale bekendheid zeker ook aan het beroemde EU-verdrag uit 1992 dat de naam van de stad draagt. Was de top van ’92 een Maastrichtse revanche voor de culinaire catastrofe in1982? Dit en meer historisch EU-perspectief.

23 november 2017: in Vlaanderen werd de roetpiet vrijwel geruisloos geïmplementeerd. In Nederland lijkt er elk jaar wel meer gekrakeel over de knecht van Sinterklaas. Hoe zit dat met tradities en rituelen? Zijn die echt wel zo onveranderlijk als veel mensen denken? Uw huishistoricus praat u bij.

9 november 2017: de brug over de maas bij Roermond werd verleden week officieel ‘Louis Raemaekersbrug’ gedoopt. Waarom kreeg deze Roermondse tekenaar van wereldfaam en is hij wellicht de allerberoemdste Limburger aller tijden?

26 oktober 2017: Rutte-III stond op het bordes bij de koning. Hoeveel premiers kwamen er uit Limburg, in de parlementaire geschiedenis? En wat waren hun verdiensten? Leer het hier!

12 oktober 2017: het Wilhelmus wordt (weer?) verplicht op scholen. Maar zó gek lang is het stuk nog niet het Nederlandse volkslied. Al is het wel heel oud. Een spoedcursus van de ‘huishistoricus’ van L1.

5 oktober 2017: Nationalisme, separatisme, onafhankelijkheid; sinds Catalonië is het volop in het nieuws. Een historische terugblik en natuurlijk de Limburgse Link.

28 september 2017: historie van homeopathie en andere kwakzalverij.

14 september 2017: van medicijn tot ziekmaker: suiker, een zoete geschiedenis.

29 augustus 2017: de geschiedenis van de propaganda, met onder meer Nero en Karel de Grote.

15 augustus 2017: het is vandaag Maria Tenhemelopneming, dus interessant om het eens over heiligendagen te hebben.

1 augustus 2017: nu we het toch over vakantie hebben; waar gingen mensen vroeger zoal naar toe?

18 juli 2017: de vakantie is begonnen, maar wat is de geschiedenis van vakantie eigenlijk?

Ja, ook ik stuur cookies op u af. Sorry.